Regelmatig wordt ons gevraagd: kennen jullie klokkenluiderzaken die goed afliepen? Jazeker! Kijk eens naar deze casus, bijvoorbeeld.
Diverse aanbieders van klokkenluidersoftware geven aan dat er elk jaar miljoenen meldingen bij hen binnenkomen. Het is onze ervaring dat in veruit de meeste gevallen de melding wordt opgelost zonder dat er slechte consequenties zijn voor de klokkenluider. Over die zaken hoor je zelden wat in het nieuws. Het zijn echter juist de gevallen waarbij het slecht afloopt met de melder, die de pers halen. Maar niet bij alle zaken die de pers halen loopt het slecht af met de klokkenluider.
In juli rapporteerde NRC dat Claessen Tankcleaning Venlo BV, een schoonmaakbedrijf voor tankauto’s, al jaren medewerkers blootstelt aan kankerverwekkende dampen en schadelijke kankerverwekkende stoffen de Maas in laat stromen. De tankwagens werden volgens de krant ook niet goed schoongemaakt en er vonden ernstige bedrijfsongevallen plaats, vooral met Poolse medewerkers.
De lokale milieutoezichthouder wist al 3 jaar van de misstanden maar gaf enkel waarschuwingen af. De arbeidsinspectie legde in 2021 een boete op van EUR 450. Dat is niet veel voor een bedrijf dat over dat jaar een winst van 1 miljoen rapporteerde. Het Openbaar Ministerie was op de hoogte gesteld maar greep niet verder in. De autoriteiten hadden te maken met capaciteitsgebrek en vertrouwde te lang op de goede intenties van het bedrijf, ondanks dat klokkenluiders wel informatie met hen hadden gedeeld.
Op de dag van publicatie door NRC voerde de Gemeente Venlo alsnog een inspectie uit en legde het schoonmaken van tankwagens met benzeen tijdelijk stil. Zeven weken later voldoet de daarvoor gebruikte installatie weer aan de eisen. Het bedrijf blijft wel onder verscherpt toezicht staan. Het OM onderzoekt nog of er vervolging kan plaatsvinden.
Deze klokkenluiders hebben hun zaak dus eerst bij de autoriteiten aangekaart, en toen die onvoldoende ingrepen bij journalisten. Daarna werd er wel actie ondernomen. Omdat het hier duidelijk om een misstand gaat, hoeven de melders zich niet aan hun vertrouwelijkheidsbeding te houden en mogen ze de zaak melden bij de autoriteiten. En aangezien die onvoldoende ingrepen, mochten ze de zaak vervolgens aankaarten bij journalisten. Daarbij zijn ze volgens de Wet bescherming klokkenluiders, die dit jaar is ingegaan, beschermd tegen benadeling. De melders zijn anoniem gebleven, dat biedt een nog betere bescherming.
Wie wil er nu op deze manier in de krant komen? Het lijkt ons beter om medewerkers aan te moedigen misstanden intern te melden bij een onafhankelijk meldpunt, de zaak te laten onderzoeken door onafhankelijke onderzoekers en vervolgens adequate maatregelen te nemen. Sterker nog, dit is nu verplicht volgens de Wet bescherming klokkenluiders.
De Integriteitscoördinator is een onafhankelijke, externe coördinator van klokkenluiderprocedures. Meer weten? Neem dan contact met ons op. Als je meer wilt weten over de Wet bescherming klokkenluiders, dan kun je ook een cursus bij ons volgen, onze whitepaper aanvragen of je abonneren op onze nieuwsbrief. Ontdek de kracht van een goede speak-up cultuur!
