Organisaties moeten opgeven wie hun onafhankelijke meldpunt in Spanje is. Deze personen moeten goed getraind zijn. De nieuwe centrale klokkenluiderautoriteit kan ook flinke boetes opleggen bij niet-naleving.
Op 1 september 2025 is in Spanje de nieuwe, onafhankelijke, klokkenluiderautoriteit van start gegaan, de ‘Autoridad Independiente de Protección del Informante’ (AIPI). Waar in Spanje de afgelopen jaren vooral regionale autoriteiten waren aangewezen als extern meldkanaal en toezichthouder, is er nu dus ook een centrale autoriteit waar klokkenluiders terecht kunnen met hun melding. Althans, op het moment van schrijven lijkt hun website nog niet vlekkeloos te werken.
Organisaties hebben nog tot 1 november de tijd om bij deze autoriteit aan te geven bij welke onpartijdige persoon er meldingen ingediend kunnen worden. Deze persoon moeten adequaat getraind zijn en bereid zijn om de AIPI bij te staan bij onderzoeken en audits.
Dit klinkt als een goed initiatief, waarmee de Spanjaarden voorop lopen binnen de Europese Unie. Ik ben wel benieuwd hoe zo’n register in Nederland eruit zou zien, en of het openbaar wordt gemaakt. Het zou wel een stuk zichtbaarder worden of organisaties een onafhankelijke persoon hebben ingesteld om meldingen te ontvangen en op te volgen. En medewerkers van leveranciers, oud-medewerkers en sollicitanten kunnen dan ook opzoeken bij wie ze terecht kunnen om een melding in te dienen.
Daarnaast beschermt de AIPI ook melders. Daartoe heeft men sanctionerende bevoegdheden toegewezen gekregen.
Nu is de reikwijdte van de Spaanse wet die klokkenluiders moet beschermen wel iets beperkter dan de Nederlandse wet. Zo moet er sprake zijn van een schending van wet- en regelgeving (inclusief de arbowetgeving). Meldingen over het niet volgen van interne procedures worden niet gezien als klokkenluidermeldingen waarbij het maatschappelijk belang in het geding is. Maar de sancties op niet-naleving in Spanje zijn niet mis. Zo kunnen boetes voor personen oplopen tot EUR 300.000 en die voor bedrijven tot een miljoen. Daarnaast kan de kwaliteit van de meldprocedure mede de omvang van de boete voor een organisatie bepalen als er eens iets misgaat.
Dit is natuurlijk een model waarvan wij hopen dat de Nederlandse autoriteiten er een en ander van gaan overnemen. Maar er zijn ook overeenkomsten met de Nederlandse situatie.
Zo biedt de AIPI melders ook ondersteuning aan. Daarnaast is het de bedoeling dat ze brochures met betrekking tot ‘good practices’ en compliance gaan aanbieden. Het lijkt erop dat het Nederlandse Huis voor Klokkenluiders op dat gebied wel een stuk voorloopt op de Spaanse autoriteit. Tot slot gaat men ook nog modellen ontwikkelen die de publieke sector kan gebruiken om criminaliteit te voorkomen.
Nederlandse bedrijven met een lokale vestiging in Spanje met meer dan 49 medewerkers dienen goed nota te nemen van deze ontwikkeling. Mocht u niet weten wie u als meldpunt kunt aanstellen in Spanje, neem dan contact met ons op. Wij kunnen dat via ons internationale netwerk aanbieden. En mocht u niet goed weten wie er bij uw organisatie de rol van onafhankelijke coördinator op zich kan nemen, vraag dan een offerte bij ons aan.
