Op 18 februari is de Wet bescherming klokkenluiders is van kracht geworden. Vanaf nu moeten juridische entiteiten vanaf 250 medewerkers hun klokkenluiderprocedure aangepast hebben en één of meerdere onafhankelijke personen hebben aangewezen die de meldingen van klokkenluiders ontvangt en/of opvolgt. Dit geldt ook voor alle partijen in de financiële sector en alle organisaties die aan de anti-witwas wetgeving moeten voldoen, ongeacht hun omvang. Juridische entiteiten met 50-249 medewerkers hebben nog tot 17 december de tijd om zich hierop voor te bereiden.
Uiteindelijk is het dan toch nog snel gegaan. In een eerdere blog post gaven we aan dat de wet al wel eens op 1 april in werking zou kunnen treden. Het is 18 februari geworden.
Dit zal alles te maken hebben met de dreiging van boetes vanuit Brussel. Onlangs werd bekend dat de EU juridische procedures heeft aangespannen tegen Tsjechië, Duitsland, Estland, Spanje, Italië, Luxemburg, Polen en Hongarije omdat zij de Europese richtlijn ter bescherming van klokkenluiders te laat hebben geïmplementeerd. De deadline hiervoor was 17 december 2021, zo’n 14 maanden geleden.
Opmerkelijk is dat de Nederlandse wet slechts gedeeltelijk in werking is getreden. De ingangsdatum van de bepalingen over de verplichte anonieme meldkanalen en de sancties die door het Huis voor klokkenluiders opgelegd kunnen worden zijn tot nader order uitgesteld. Hier moet ook nog aanvullende, lagere regelgeving voor worden opgesteld. Wij hebben begrepen dat er ook nog een invoeringstoets wordt uitgevoerd. De verplichting tot het invoeren van anonieme meldkanalen volgt uit een amendement van Pieter Omtzigt, dat door de Tweede Kamer is aangenomen. Het volgt niet uit de Europese richtlijn. Vandaar dat dit onderdeel nog niet per sé op dit moment ingevoerd hoefde te worden om toch aan de richtlijn te voldoen. Wij schatten in dat dit nog een paar maanden kan duren.
De nadere regels rond de sancties die het Huis voor klokkenluiders kan opleggen zullen ook interessant zijn. Dit volgt uit een aangenomen amendement dat ingediend is door Renske Leijten. Het Huis voor klokkenluiders krijgt de bevoegdheid om sancties op te leggen aan organisaties die geen correcte meldprocedure hebben ingevoerd, die de aanwijzingen van het Huis niet opvolgen of die vergeldingsmaatregelen tegen klokkenluiders nemen. In een aantal EU-landen is het inmiddels mogelijk dat personen die vergeldingsmaatregelen tegen klokkenluiders nemen een gevangenisstraf opgelegd krijgen. Wij zijn benieuwd of Nederland ook zo ver wil gaan. In de Europese richtlijn staat overigens dat landen moeten zorgen voor doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties. Het lijkt ons dat die zo snel mogelijk opgesteld moeten worden om te voldoen aan de richtlijn.
Wilt u meer weten? Wij geven regelmatig trainingen over de nieuwe wetgeving. De volgende vindt plaats op 8 maart in Utrecht. Daarnaast geven we ook Engelstalige webinar trainingen. Dit kan handig zijn voor u of één van uw collega’s als u werkt bij de Nederlandse entiteit van een internationale onderneming. Dan moet er namelijk een lokale klokkenluiderprocedure opgezet en uitgerold worden vanuit de Nederlandse vestiging.
En als u moeite hebt om iemand te vinden die voldoende onafhankelijk, geschikt en ervaren is om meldingen van klokkenluiders te ontvangen en/of te opvolgen, neem dan zeker even contact met ons op.
