De afgelopen maanden publiceerde het Huis een nieuw onderzoeksrapport, waarin zij concludeert dat een melder maar liefst vier keer is benadeeld. Daarnaast publiceerde het Huis een nieuwe brochure over de meldprocedure.
Onze lezers weten waarschijnlijk wel dat het Huis voor klokkenluiders twee soorten onderzoek doet: onderzoek naar misstanden en onderzoek naar de bejegening van klokkenluiders. In september 2023 publiceerde het Huis een onderzoek naar beiden.
In dit geval werkt de meldster bij een intergemeentelijk samenwerkingsverband. Zij signaleerde daar een aantal tekortkomingen op het gebied van de administratieve organisatie en interne controle en legde dit vast in een memo. Aangezien de kwestie niet opgelost werd, meldde zij de tekortkomingen vervolgens via de klokkenluiderprocedure. De zaak werd daarop onderzocht door een accountantsfirma. Tijdens het onderzoek ging de meldster met bijzonder verlof, omdat anders verdergaande arbeidsrechtelijke maatregelen zouden volgen. Zij zag geen ruimte om het aanbod tot bijzonder verlof te weigeren.
De formulering van het onderzoeksdoel uit het rapport week echter af van de oorspronkelijke opdracht. Op basis van dit onderzoek stelde het bestuur vast dat er geen ernstige tekortkomingen waren. Kort daarna volgde het ontslag van de medewerkster, vanwege een verstoorde arbeidsrelatie. De wethouder van een van de gemeenten informeerde vervolgens de medewerkers van de uitvoeringsorganisatie en de gemeenteraden van de betrokken gemeenten over het ontslag van de werkneemster.
Daarop benaderde de oud-medewerkster de auditcommissie van de gemeente van deze wethouder. Deze voerde een onderzoek uit. De uitkomsten van dit onderzoek stonden haaks op hetgeen de wethouder eerder naar buiten had gebracht. De wethouder trad daarop af. Het besluit tot ontslag van de meldster werd vernietigd door de rechtbank. Zij volgt inmiddels een re-integratietraject.
Het Huis constateert dat er inderdaad sprake was van een misstand volgens de oude Wet Huis voor klokkenluiders en dat de klokkenluiderregeling van de gemeente niet is gevolgd (1). Zo is er geen ontvangstbevestiging naar de melder gestuurd. Ook werd niet binnen zes weken een standpunt m.b.t. de melding gedeeld met de melder. Daarnaast was het ingestelde onderzoek ontoereikend.
Ook werd de melder benadeeld doordat zij met verlof werd gestuurd (2) en later ontslagen (3). Daarnaast is zij benadeeld door de communicatie over het ontslag door de wethouder (4). Zij is dus vier keer benadeeld als gevolg van haar melding!
Ondertussen lanceerde het Huis in september ook een nieuwe brochure over de meldregeling. Organisaties moeten hun meldregeling aanpassen als gevolg van de Wet bescherming klokkenluiders; daar is geen ontkomen aan. Gelukkig zitten het Huis en De Integriteitscoördinator min of meer op dezelfde lijn met betrekking tot hoe deze er uit moet zien. Bijvoorbeeld:
- Aangeraden wordt om één brede meldregeling te hebben voor alle soorten meldingen. Dat voorkomt versnippering en is duidelijker voor medewerkers.
- Het is beter om de term ‘klokkenluidersregeling’ niet te gebruiken, onder andere vanwege de negatieve beeldvorming rond klokkenluiders.
- Het wettelijke benadelingsverbod geldt alleen voor meldingen van misstanden zoals gedefinieerd in de Wet bescherming klokkenluiders. Organisaties kunnen er voor kiezen om ook voor andere meldingen deze bescherming te bieden. Dit verlaagt de drempel om te melden.
- Kleinere organisaties kunnen de kosten beperken door samen te werken en faciliteiten te delen.
In de brochure staan ook nog andere goede tips en bouwstenen voor de meldprocedure. Tot op heden kiest het Huis er echter voor om geen standaardprocedure te publiceren. Uit onze gesprekken met het Huis blijkt, dat zij tot nu toe van mening zijn dat elke organisatie anders is en zelf uit moet uitvinden welke procedure het beste bij hun organisatie past. Daar zit wat in.
De Integriteitscoördinator helpt haar klanten bij het opzetten van een goede meldregeling en onderzoeksprotocol. Wij kunnen ook een gezamenlijke faciliteit opzetten voor meerdere organisaties. Meer weten? Neem dan contact met ons op.
